ULASAN: Persoalan mengenai bentuk kerjasama di antara KEADILAN dengan PAS berpanjangan kerana ia satu keputusan yang memberi kesan kepada semua, bukannya KEADILAN semata-mata.
Keputusan sama ada KEADILAN menumpukan kepada persediaan pilihanraya bersama Pakatan Harapan sepenuhnya (termasuk bersedia menghadapi pertandingan tiga penjuru dengan PAS) atau “berada di dalam dua kolam” (bersama Pakatan Harapan tetapi juga bekerjasama dengan PAS untuk mengelakkan pertandingan tiga penjuru) adalah keputusan yang perlu mengimbangi perkara-perkara berikut:
1. Soal prinsip – adakah keperluan mengekalkan kemenangan di Selangor atau mengekalkan kemenangan di kerusi-kerusi KEADILAN di seluruh negara mengatasi perkara-perkara prinsip yang selama ini menjadi roh perjuangan KEADILAN?
2. Soal realiti semasa – apakah situasi sokongan rakyat sekarang kepada setiap parti untuk menilai sama ada pertandingan tiga penjuru yang sangat ditakuti itu benar-benar memberi kelebihan mutlak kepada Umno seperti yang dihujahkan beberapa pihak?
3. Soal tanggungjawab moral – bahawa KEADILAN mempunyai tanggungjawab moral untuk berada di barisan paling hadapan dalam usaha menumpaskan pentadbiran Dato’ Seri Najib Tun Razak demi membela rakyat.
Keutamaan membela rakyat adalah nadi yang menghidupkan parti ini sejak hari pertama saya mengenalinya Sudah tentu ketiga-tiga perkara di atas adalah pertimbangan berat dan saling berhubung kait.
Laporan kaji selidik
Ia disukarkan lagi kerana penilaian kepada ketiga-tiga perkara itu banyak bergantung kepada persoalan tahap sokongan pengundi semasa yang tidak dapat dipastikan dengan mudah. Satu-satunya cara yang paling objektif untuk menentukan tahap sokongan pengundi semasa ialah dengan bersandarkan kepada laporan-laporan kajiselidik tahap sokongan pengundi.
Masalahnya badan kajiselidik yang berlainan memberi gambaran dan laporan yang sangat berbeza. Perbezaan pendapat yang berpanjangan Sebab itu, kepimpinan kanan KEADILAN baik di Biro Politik atau Majlis Pimpinan Pusat (MPP) memang berbeza pendapat mengenai perkara ini sejak sebelum pun Pakatan Harapan ditubuhkan.
Malah semasa Presiden KEADILAN, Dato’ Seri Dr Wan Azizah Wan Ismail mengumumkan penubuhan Pakatan Harapan dan saya mengaturkan langkah-langkah sebelum dan selepas itu, kumpulan yang tidak bersetuju dengan penubuhan Pakatan Harapan telah mengumpul satu petisyen untuk memecat saya dari jawatan Setiausaha Agung pada ketika itu.
Hakikatnya, perbezaan pendapat itu berlarutan sejak pertengahan 2015 hingga sekarang di antara dua pemikiran berbeza di dalam KEADILAN. Di satu pihak merasakan keutamaan parti yang tertinggi ialah mengekalkan tampuk pemerintahan di Selangor.
Oleh itu, sebarang keputusan politik KEADILAN mestilah mengambil kira terlebih dahulu kesannya kepada penguasaan KEADILAN sebagai tonggak kerajaan Selangor. Hasil dari pendapat ini adalah mudah: KEADILAN tidak sepatutnya mengambil langkah yang ada risiko kerana sebarang risiko boleh menyebabkan ketidaktentuan kepada kerajaan Selangor. Maka, pihak ini sangat menolak sebarang perbincangan yang boleh menyebabkan berlakunya pertembungan tiga penjuru dalam pilihanraya.
Pertahan Selangor atau prinsip perjuangan
Pendekatan pragmatis begini tidaklah mengejutkan kerana itu perkara biasa dalam politik. Keakraban segelintir sahabat-sahabat pimpinan di dalam KEADILAN dengan PAS dalam perkara ini bukanlah atas kecintaan kepada PAS kerana beberapa orang pemuka utama yang membawa aliran ini (seperti Latheefa Koya, N Surendran dan Sivarasa) mempunyai rekod yang panjang mengkritik PAS sebelum itu.
Di satu pihak lagi merasakan KEADILAN mempunyai tanggungjawab moral untuk terus memimpin pembelaan rakyat melalui pembentukan satu gabungan pembangkang yang berpandukan kepada prinsip keadilan sosial dan merangkumi semua kumpulan, kaum dan agama bagi menyambung usaha yang dimulakan melalui Barisan Alternatif dan Pakatan Rakyat.
Relevannya KEADILAN di dalam politik tanahair adalah kerana KEADILAN adalah orang tengah yang menyatukan pelbagai kumpulan dan parti di dalam barisan pembangkang. Kumpulan ini meletakkan tanggungjawab itu mengatasi kepentingan memenangi kerusi kerana prinsip dan rekod perjuangan adalah lebih penting dari pragmatis politik untuk berkuasa semata-mata.
Kemenangan yang menampakkan KEADILAN sanggup mengorbankan prinsip perjuangan akan menyebabkan KEADILAN dilihat sebagai tidak berbeza dengan Umno atau parti-parti lain. Seluruh dunia tahu bahawa antara pimpinan kanan KEADILAN yang berpendapat begini adalah saya, Dato’ Saifuddin Nasution Ismail (Setiausaha Agung), Dato’ Johari Abdul (Ketua Whip), Nik Nazmi Nik Ahmad (Ketua AMK), Datin Paduka Tan Yew Kew (Bendahari Agung), Syed Ibrahim Syed Noh (Ketua Penerangan) dan William Leong sendiri.
Masa semakin suntuk
Sudah tentu perbezaan pendapat dalam perkara besar yang berlanjutan panjang seperti ini akan meresahkan mana-mana parti. Ramai juga pimpinan yang menjadi serba salah kerana perbezaan pendapat di antara dua pihak seperti ini dan kelihatan tersepit di tengah-tengah.
Maka, tugas Dato’ Seri Dr Wan Azizah Wan Ismail sebagai presiden parti bukanlah mudah. Saya faham beliau terpaksa mengemudi KEADILAN tanpa dilihat menyebelahi mana-mana pihak kerana kedua-dua pendapat tadi masing-masing ada baik dan buruknya.
Walau apa pun kritikan terhadap beliau, saya terhutang budi kepada beliau kerana memimpin KEADILAN membidani lahirnya Pakatan Harapan dicelahcelah kecelaruan politik negara tanpa mengendahkan bantahan termasuk dari aktivis-aktivis civil society.
Keputusan awal sejak 2015 ialah supaya KEADILAN membina Pakatan Harapan dan dalam masa yang sama mengambil pendekatan bersaudara dengan PAS atas kepercayaan perselisihan PAS dengan rakan-rakan di dalam Pakatan Harapan dapat diredakan.
Matlamat utama ialah untuk membina satu barisan pembangkang yang kuat untuk masuk PRU14 dan kaedah paling logik ke arah itu ialah dengan mendapat persetujuan satu lawan satu di antara parti-parti pembangkang utama negara (termasuk PAS, sama ada ia berada di dalam Pakatan Harapan atau tidak).
Walau bagaimanapun, dalam keadaan PRU14 semakin hampir dan banyak perkembangan terkini membayangkan PAS tidak akan bersetuju untuk tidak bertanding di kerusi-kerusi yang diagihkan kepada AMANAH dan PPBM, sudah tentu persoalan timbul sama ada strategi pragmatis untuk terus mendampingi PAS itu wajar.
Kajiselidik yang semakin merumitkan Pertembungan di antara dua pendekatan ini (pragmatis lawan prinsip) dirumitkan lagi apabila tiadanya persetujuan mengenai laporan kajiselidik yang mana yang perlu dijadikan panduan. Lebih-lebih lagi, laporan- laporan kajiselidik yang digunakan oleh kedua-dua pihak bukan sahaja berlainan tetapi dapatannya juga adalah bertentangan.
Kumpulan yang masih mahu mendampingi PAS sering memetik dapatan-dapatan dari Merdeka Centre dan Institut Darul Ehsan yang menurut mereka menunjukkan (dari kajiselidik kedua-dua badan ini) bahawa PAS adalah parti Melayu yang paling kuat.
Oleh itu, pada perkiraan mereka, sebarang pertandingan tiga penjuru dengan PAS akan menyebabkan Umno menang besar. Malah, perkembangan terakhir yang mendorong kepada keputusan untuk terus berunding dengan PAS walaupun Pakatan Harapan telah jauh berlari ke depan adalah bersandarkan pembentangan terkini Profesor Dato’ Dr Redzuan Othman (dari Institut Darul Ehsan) dan Profesor Mohd Noor Nawawi (dari Unisel).
Mereka memberi pendapat, berdasarkan kajian mereka, bahawa pengundi bukan Melayu sangat membenci Umno sehinggakan mereka akan tetap mengundi KEADILAN /Pakatan Harapan walaupun KEADILAN dilihat terus berunding dan menjalin kerjasama dengan PAS.
Oleh itu, demi mencapai pertandingan satu lawan satu, rundingan mesti diteruskan kerana ia tidak ada kesan besar kepada sokongan pengundi bukan Melayu kepada KEADILAN. Saya tidak pernah melihat data yang terperinci dari Merdeka Centre atau Institut Darul Ehsan.
PH mampu menang tanding 3 penjuru
Kaedah dan jenis sampel kajiselidik yang mereka jalankan juga berbeza dari apa yang dikendalikan oleh Pusat Kajiselidik INVOKE yang saya rujuk dalam memahami pola sokongan rakyat terkini. Sudah tentu dapatan kajiselidik INVOKE sangat berbeza malah bertentangan dengan dapatan Merdeka Centre dan Institut Darul Ehsan itu.
Seawal Januari 2017, dalam kajiselidik yang terbesar pernah dibuat di negara ini mengenai kecenderongan mengundi, kami dapati undi Umno sudah pun jatuh ke tahap 40%. Itu memungkinkan senario pertandingan 3 penjuru yang berpihak kepada Pakatan Harapan jika undi bukan Melayu kekal tinggi dan Pakatan Harapan berjaya mendapatkan 30% sokongan Melayu.
Setakat kajiselidik terkini iaitu Julai 2017, kajiselidik INVOKE menyimpulkan undi Melayu Pakatan Harapan adalah hampir sama dengan undi Melayu Umno iaitu sekitar 30+ %. Pertembungan dua set data berbeza yang masing-masing menyokong pendapat satu pihak juga disebabkan oleh latar belakang setiap badan yang mengeluarkan dapatan tersebut.
INVOKE ditubuhkan oleh saya, maka dapatannya dituduh berat sebelah hanya untuk menyokong pandangan saya dan rakan-rakan. Kaedah dan sistem yang digunakan oleh INVOKE menepati piawaian antarabangsa dan saya pastikan data dan dapatan dibuka kepada orang ramai agar jika benar ada manipulasi, ia boleh dibuktikan segera.
Institut Darul Ehsan adalah milik Kerajaan Selangor dan bergantung belanjawannya kepada ehsan Menteri Besar Selangor. Malah, kajiselidik IDE hanyalah melibatkan pengundi di Selangor (bukannya di seluruh Malaysia) dan sehingga kini, saya masih belum diyakinkan sama ada sampel yang dipilih adalah benar-benar rawak seperti kehendak sebuah kajiselidik.
Bagi Merdeka Centre pula, saya tidak pernah melihat laporan kecenderongan pengundi seluruh negara yang terkini. Merdeka Centre juga tidak pernah menyiarkan berapa orang yang ditelefon, berapa kadar jawab (response rate), bagaimana sampel itu dipilih untuk memastikan ia benar-benar rawak dan pelbagai soalan lain.
Saya juga tahu pengurusan Merdeka Centre juga diberi tanggungjawab menguruskan satu projek bernama #teamSelangor di bawah Kerajaan Selangor yang dimaklumkan melibatkan peruntukan RM13 juta.
Bagi saya pula, sementara saya menerima pelbagai input dari IDE dan Merdeka Centre, kajiselidik-kajiselidik mereka yang dikemukakan untuk menyokong pendapat kumpulan yang mahu terus berunding dengan PAS ini tidaklah menggambarkan keadaan sebenar dan tidaklah sebebas yang didakwa kerana keterlibatan mereka secara rapat dengan pentadbiran Dato’ Seri Azmin Ali.
Oleh sebab ini jugalah (dan peranan maklumat yang berbeza-beza dari kajiselidik-kajiselidik seperti yang saya sebut di atas), perbezaan pendapat kami di peringkat pimpinan berpanjangan sejak 2015 dan menjadi lebih kuat dengan dapatan terkini yang dibentangkan oleh Profesor Dato’ Dr Redzuan Othman (dari Institut Darul Ehsan) dan Profesor Mohd Noor Nawawi (dari Unisel) mengenai sokongan pengundi Cina yang tidak begitu terkesan dengan kerjasama KEADILAN -PAS.
Mengambil kira perkara-perkara ini, saya bimbang bahawa perkara ini akan terus berlanjutan dalam bulanbulan terakhir sebelum PRU14 kerana ia mengheret sama Pakatan Harapan dalam keadaan secara rasionalnya, sebarang rundingan di antara KEADILAN -PAS yang tidak melibatkan Pakatan Harapan adalah satu usaha yang mustahil membuahkan hasil.
Amanah tanding hanya 2 kerusi
Saya menyebut begitu kerana KEADILAN tidak boleh merundingkan bagi pihak AMANAH dan PPBM dalam keadaan sebahagian besar tuntutan PAS itu melibatkan AMANAH, PPBM (dan juga DAP). PAS berkehendakkan supaya kerusinya di Selangor dan seluruh negara tidak disentuh. Ini bermakna AMANAH dan PPBM tidak ada kerusi untuk bertanding.
Saya tidak yakin KEADILAN dan DAP akan menyerahkan kerusi kepada AMANAH dan PPBM semata-mata untuk memenuhi tuntutan PAS. Contohnya, satu konfigurasi kerusi di Selangor yang disebut-sebut di bawah cadangan “satu lawan satu” yang diusahakan diantara KEADILAN dan PAS ini ialah KEADILAN bertanding 15 kerusi, DAP bertanding 15 kerusi, PAS bertanding 14 kerusi, PPBM bertanding 10 kerusi dan AMANAH bertanding 2 kerusi.
Saya tahu perkara itu mustahil dicapai kerana Dato’ Seri Azmin tidak akan dapat meyakinkan DAP untuk menerima PAS di dalam kerajaan Selangor selepas ini dan beliau tidak akan dapat meyakinkan AMANAH untuk bertanding hanya 2 kerusi. Yang dikejar tak dapat, yang dikendong berciciran
Oleh itu, dalam keadaan rundingan itu mustahil membuahkan apa-apa kerana KEADILAN tidak ada kuasa dan mandat untuk memaksakan persetujuannya ke atas Pakatan Harapan, rundingan pada saat ini hanya akan melengah-lengahkan rundingan kerusi di peringkat Pakatan Harapan yang sedang berjalan.
Dengan kenyataan demi kenyataan PAS yang bukan sahaja menolak pelawaan kumpulan dari KEADILAN yang mahu berkawan tetapi menghina KEADILAN dari semasa ke semasa, strategi terus melayan karenah PAS dan menyakitkan hati rakan dari Pakatan Harapan hanya akan menyebabkan kekalahan seberapa ramai calon KEADILAN termasuklah dari kalangan mereka yang tidak bersetuju dengan pendekatan itu.
Ini kerana dalam proses cuba memujuk PAS itu, KEADILAN akan dilihat tidak berprinsip dan mementingkan diri. Apabila rundingan itu gagal akhirnya (kerana ia mustahil dicapai seperti disebut di atas), KEADILAN bukan sahaja tidak mendapat undi dari penyokong PAS, malah hilang undi bukan Melayu dan pengundi tegar Pakatan Harapan yang marah dengan tindakan membelakangkan Pakatan Harapan itu.
Itulah latar belakang kenapa tidak ada titik pertemuan atau kompromi di kalangan pimpinan KEADILAN di peringkat Biro Politik atau Majlis Pimpinan Pusat mengenai isu ini. Perbezaan pendapat ini telah berlanjutan terlalu lama dan kita tidak lagi boleh mengheret anggota biasa KEADILAN dan rakyat keseluruhannya ke dalam kancah ini.
PKR pecah dua
Perbezaan pendapat ini juga telah membahagikan parti ini kepada dua kumpulan sejak kebelakangan ini sehinggakan mengelirukan akar umbi untuk meneka pandangan setiap pemimpin pusat.
Oleh kerana ada di kalangan pemimpin pusat yang turut memegang jawatan kanan di peringkat Pakatan Harapan, perbezaan pendapat ini ada kesan kepada persediaan PRU14. Di satu pihak, yang bersetuju dengan Dato’ Seri Azmin untuk terus berunding dengan PAS termasuklah Naib-naib presiden Sdr Tian Chua, Sdr Shamsul Iskandar dan naib presiden dilantik iaitu Sdr Xavier Jeyakumar dan Sdr Dr Shaharuddin (yang menjadi wakil rundingan KEADILAN dan PAS).
Pimpinan lain yang dikenali ramai yang bersetuju dengan pandangan ini ialah Sdri Zuraida Kamaruddin (Ketua Wanita), ahli-ahli Biro Politik iaitu Sdr Sivarasa Rasiah, Dato’ Saifuddin Abdullah (yang juga KSU Pakatan Harapan), Dato’ Kamaruddin Jaafar, Sdr Fahmi Fadzil (Pengarah Komunikasi) dan Sdr Surendren.
Ahli MPP pula termasuklah Sdri Elizabeth Wong, Sdr Hee Loy Sian, Sdri Siti Aaishah Sheikh Ismail, Dr Mohamad Nur Manuty, Sdri Latheefa Koya, Sdr Afif Baharuddin dan Sdri Haniza Talha.
Di satu pihak yang tidak bersetuju dan mahukan komitmen penuh kepada Pakatan Harapan, selain saya sendiri, termasuklah Dato’ Saifuddin Nasution Ismail (Setiausaha Agung), Sdr Nik Nazmi (Ketua AMK), Datin Paduka Tan Yew Kew (Bendahari Agung), Sdr Syed Ibrahim Syed Noh (Ketua Penerangan), Dato’ Johari Abdul (Ketua Whip), Sdr Sim Tze Tzin (Pengarah Strategi), Sdr Fariz Musa (Ketua Setiausaha Pengelola), Sdr William Leong, Jeneral (B) Dato’ Hadi (Pengerusi Lembaga Disiplin) dan Sdri Christina Liew (Pengerusi Sabah) di peringkat Biro Politik.
Pimpinan lain yang berpendapat begini di peringkat MPP antaranya ialah Dato’ Abdullah Sani Abdul Hamid, Sdr Wong Chen, Sdri Rodziah Ismail, Sdri Fuziah Salleh, Sdr Manivanan, Sdr Gooi Hsiao Loong, Sdr Azan Ismail, Dr Idris Ahmad, Dr Azman Ismail, Sdr Hassan Karim dan Sdr Aminuddin Haron.
Pembahagian pimpinan mengikut pendapat masing-masing sebegini berlaku dari peringkat Biro Politik ke MPP hinggalah ke peringkat akar umbi. Oleh yang demikian, sampai masanya ia diputuskan secara keseluruhan mengikut Perlembagaan parti supaya jalan buntu itu diselesaikan mengikut kaedah terbaik iaitu demokrasi.
Panggil kongres khas
Saya mengesyorkan supaya satu Kongres Khas kebangsaan dipanggil dengan segera untuk memutuskan perkara ini dengan melibatkan pengundian perwakilan cabang-cabang KEADILAN dari seluruh negara seperti yang diperuntukkan Perlembagaan Parti.
Setelah undian dibuat dan kedua-dua pihak ada peluang yang adil untuk membentangkan hujah masing-masing, saya yakin apa pun keputusannya keseluruhan anggota KEADILAN dari atas hingga bawah bertanggungjawab memikul apa-apa kesan dari keputusan itu tanpa boleh menuding jari kepada satu pihak lagi. Hanya dengan keputusan yang dimuktamadkan mengikut kaedah Kongres Khas ini barulah kita boleh berlaku adil kepada rakyat Malaysia, rakan-rakan Pakatan Haarapan dan diri kita sendiri.
______________________________________________________________________________
Rafizi Ramli adalah Naib Presiden PKR dan ahli parlimen Pandan