Kenyataan perdana menteri sementara Tun Mahathir kepada media semalam, kononnya Yang DiPertuan Agong berkata tiada pihak yang mendapat majoriti merupakan satu pelanggaran tugas-tugas PM interim.
PM interim sebagai penasihat tanpa kuasa tidak wajar mengumumkan apa-apa butir perbualannya dengan Istana. Hal ini telah mendahului Agong dalam keadaan Mahathir sedar mesyuarat khas Majlis Raja-raja akan berlangsung hari ini dan membuat ketetapan penyelesaian situasi politik semasa.
Lebih memalukan, PM interim yang tugasnya hanya menasihati kerajaan bercadang memanggil sidang khas Dewan Rakyat bagi melantik PM sah. Mahathir melanggar dua perkara dalam hal ini. Pertama PM interim tiada kuasa memanggil satu sidang khas, sebaliknya kerana kuasa ini hanya wujud pada PM sah melalui Perkara 11 (3) Aturan Mesyuarat Dewan Rakyat.
Kedua, tidak diamalkan dalam demokrasi Malaysia, Dewan Rakyat melantik perdana menteri. Kuasa lantikan hanya milik Agong seperti yang termaktub di bawah Perkara 40(2)(a) Perlembagaan Persekutuan. Perlantikan melalui Dewan akan merosakkan Perlembagaan dan mendorong kepada krisis Perlembagaan selepasnya.
Anwar paling layak
Dalam hal ini, Agong telah bertindak bijaksana mengikut sistem demokrasi yang diamalkan. Beliau menemuramah 221 ahli parlimen dan meminta mereka menamakan siapa yang disokong menjadi perdana menteri. Nama yang paling banyak menerima sokongan tentulah Anwar Ibrahim melalui gabungan Pakatan Harapan.
Kaedah mengikut Perlembagaan berupa Agong memberi peluang kepada Anwar mentadbir kerajaan minioriti. Kerajaan seumpama ini tidak asing di Eropah. Belgium dan Denmark misalnya sering diperintah secara kerajaan minioriti selepas pilihan raya umum.
Dengan kerajaan minioriti maka perdana menteri harus melantik menteri kabinet daripada semua parti besar atau yang difikirkan sesuai dan bukan sahaja blok gabungan yang dianggotai beliau. Bermakna dalam situasi politik Malaysia, menteri kabinet juga harus datang dari Umno, Pas, blok Sabah dan Sarawak juga Bersatu jika difikirkan sesuai.
Kerajaan minioriti boleh bertahan
Kerajaan minioriti biasanya bertahan dengan cara rundingan dan lantikan anggota kabinet daripada pelbagai parti. Lebih meyakinkan formula ini berpotensi berjaya kerana sifat ahli politik Malaysia yang suka bergayut kepada ‘kuasa PM’, maka tidak mustahil selepas Anwar mengangkat sumpah angka 92 ahli parlimen menyokongnya akan segera ditambah kepada 120 dalam beberapa hari sahaja.
Parti-parti di Sabah dan sarawak yang mahukan peruntukan pembangunan akan segera menjadi sekutu PH. Agong boleh mengutamakan formula ini berbanding kerajaan perpaduan Tun Mahathir yang ditolak awal-awal oleh Umno dan Pas. Atau langkah mengarut Dewan Rakyat melantik PM.
Sekiranya kerajaan Anwar mahu dijatuhkan melalui undi tidak percaya maka hal itu tidak akan berlaku dalam mana-mana sesi parlimen pada tahun ini kerana kerajaan masih baru dan parti-parti sekutu yang menyokong tidak mungkin berasa tidak puas hati atau janji dikhianati dalam tempoh yang singkat.
Namun jika berlaku juga undi tidak percaya selepas lebih setahun maka hal itu adalah lazim apabila pilihan raya umum berlaku dalam tempoh empat tahun. Tindakan paling demokratik tentulah Agong memberi peluang Anwar mengangkat sumpah PM. Kos pilihan raya yang dilaporkan menelan belanja kira-kira RM700 juta sebagaimana anggaran Pengerusi SPR boleh dihemat dan Agong pula telah melaksanakan lunas-lunas demokrasi yang sewajarnya.